PODCIĘCIE WĘDZIDEŁKA PODJĘZYKOWEGO

Kiedy najlepiej wykonać zabieg podcięcia wędzidełka językowego:

Im wcześniej wykona się zabieg frenotomii tym lepiej. Wykonując ten zabieg wcześnie stwarzamy dziecku możliwość prawidłowych wzorców zarówno fizjologiczno-pokarmowych (ssanie, połykanie, żucie) ale także artykulacyjnych. Usuwamy przeszkodę, która niezlikwidowana zaowocuje w późniejszym czasie dużą ilością trudności i niepowodzeń. Oszczędzamy także dziecku stresu związanego z takim zabieg w przyszłości.

Im wcześniej zostanie wykryty ten  problem, tym łatwiej będzie go skutecznie wyeliminować. Niestety, rodzice często zgłaszają się do lekarza dopiero wtedy, gdy ich dziecko rozpoczyna naukę w szkole.

Zabieg podcięcia wędzidełka można wykonać w każdym wieku. Zarówno u dzieci (najlepiej od razu po urodzeniu) jak i u osób dorosłych.

Mity dotyczące wędzidełka podjęzykowego:

• Wędzidełko wystarczy podciąć tylko raz – nieprawda- wędzidełko czasem trzeba podcinać wielokrotnie w celu uzyskania najlepszych efektów. (znane są przypadki podcinania wędzidełka po 5- 6 razy). Dzieje się tak dlatego, że podczas zabiegu nie wiadomo jeszcze jaki efekt się osiągnie)
• Jest to zabieg bolesny- nieprawda- jest to zabieg w 100% bezbolesny bo wykonywany w znieczuleniu miejscowym
• Wymaga całej skomplikowanej operacji po której dziecko odczuwa duży dyskomfort- nieprawda- zabieg trwa kilka minut, od razu po nim można jeść (poza kwaśnymi pokarmami typu cytryna, sok z ogórka).
• Wykonuje się go jedynie w znieczuleniu całkowitym- nieprawda- zabieg podcinania wędzidełka językowego, wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i trwa on parę minut.

Czasem potrzebne jest wykonanie większego zabiegu, ale nie w przypadku zwykłego podcięcia.

• Wędzidełko językowe da się rozciągnąć- nieprawda- ćwiczeniami oraz masażami my wędzidełko językowe możemy „rozćwiczyć”, poprawić jego sprawność ruchową, ale nie uzyskamy nimi wzorcowej wymowy, uzyskamy jej gorszą wersję.
• O skróceniu wędzidełka językowego mówimy wtedy kiedy przy wysuwaniu języka do brody rysuje się na nim tzw. „serduszko”. Nieprawda- brak serduszka nie wyklucza skróconego wędzidełka

O WĘDZIDEŁKU PODJĘZYKOWYM

Co to jest wędzidełko językowe?

Wędzidełko językowe to włóknisty twór, który łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Składa się on z błony śluzowej- tkanek miękkich i elastycznych zarazem (potocznie zwany żyłką pod językiem). Najlepiej widać go kiedy próbujemy unieść język do górnych zębów. Wtedy, kiedy jest  on odpowiedniej długości możemy dotknąć czubkiem języka we wszystkie miejsca w jamie ustnej. 

Skrócenie wędzidełka przejawia się brakiem możliwości uniesienia czubka języka ku górze przy szeroko otwartej buzi-odwiedzionej żuchwie, do wałka dziąsłowego. Przy takich próbach  język ulega silnemu przytrzymaniu przy dnie jamy ustnej, często tworząc na koronie (obrzeżu) języka serduszkowate wgłębienie (jednak nie zawsze). Kiedyś sądzone, że „im większe wcięcie znajduje się pośrodku czubka języka, tym bardziej skrócone jest wędzidełko”– dziś już wiemy, że jest to nieprawda.

Jakie są konsekwencje zbyt krótkiego wędzidełka podjęzykowego?

Niesłusznie uważa się, że jedyną konsekwencją wynikającą ze skróconego wędzidełka językowego są wady wymowy. Wada wymowy jest konsekwencją ostateczną, najbardziej widoczną i najłatwiejszą do oceny nawet przez samych rodziców , ale nie jedyną. Jest ona wtórna do konsekwencji pierwotnych takich jak: 

1. Niewłaściwa długość wędzidełka ogranicza ruchy języka, co prowadzi do nieprawidłowego wzorca ssania, połykania i żucia ( brak pionizacji języka). 

2. Kształtuje się wada zgryzu i ślinienie się

3. Nieprawidłowa artykulacja wielu głosek

4. Skrócone wędzidełko językowe sprzyja rozwojowi choroby przyzębia, zanikom kostnym i odkładaniu się kamienia nazębnego.

STYMULACJA MOWY

Jak stymulować mowę dziecka?
- Należy motywować dziecko do mówienia przez częste rozmowy z nim. Staramy się przy tym mówić prostymi zdaniami używając znanych dziecku słów.
- Nie przerywajmy dziecku, pozwólmy dokończyć wypowiedź
- Dostarczajmy prawidłowych wzorców mowy - słuchanie jest pierwszym etapem rozwoju mowy
- Nie zmuszajmy a zachęcajmy do mówienia
- Stosujmy tzw. "kąpiel słowną", która polega na mówieniu o wszystkim, co dziecko otacza. Wykorzystujemy do tego zwykłą codzienną aktywność. Wykonując daną czynność opowiadamy o niej np. "Robię ciasto, a teraz dosypuję maki. Popatrz mąka jest biała...".Mówimy o tym, co dzieje się tu i teraz. Nie przesadzajmy jednak, by nie zalewać dziecka nadmiernie potokiem słów.
- Przekształcajmy komunikaty dziecka (także gesty) w tekst.
- Prowadźmy przy dziecku dialog - zadawajmy sobie pytania i odpowiadajmy na nie
- Zapewnijmy dziecku kontakt z rówieśnikami np. na placu zabaw, w przedszkolu.
- Powtarzajmy z dzieckiem wyrazy dźwiękonaśladowcze,
- Czytajmy dziecku książeczki, nazywajmy to, co widzimy na ilustracjach
- Ćwiczmy z dzieckiem narządy mowy w formie zabawy np. oblizujemy się jak kotek po wypiciu mleka, liczymy językiem ząbki, próbujemy dotknąć językiem podniebienia, kącików ust.
- Stosujmy ćwiczenia oddechowe polegające na wprawianiu w ruch lekkich przedmiotów (np. papierków, piórek)
- Śpiewajmy, powtarzajmy wierszyki, wyliczanki.

O JĄKANIU

W każdym przypadku jąkania u dziecka rodzice bądź opiekunowie muszą wykazać się dużą dozą cierpliwości, zrozumienia i miłości w stosunku do dziecka:

• słuchaj, co dziecko mówi, a nie jak mówi. Nie ponaglaj swojej pociechy, nie kończ za niego zdania. Daj mu czas na spokojne wypowiedzenie swojej kwestii i sformułowania myśli.
• daj dziecku do zrozumienia, że cieszysz się, gdy mówi. W ten sposób dodasz dziecku odwagi.
• traktuj jąkanie tak, jakby go w ogóle nie było. Po kilku miesiącach okaże się, czy jest objawem nerwicy, czy etapem w rozwoju.
• nie okazuj zniecierpliwienia i rozdrażnienia, gdy maluch ma trudności z wysłowieniem się.
• gdy mały człowiek próbuje coś ci przekazać, skup na nim całą uwagę. Oderwij się od innych czynności. Jeśli tylko przytakujesz, gdy dziecko coś mówi, a jednocześnie czytasz gazetę lub szukasz czegoś w internecie, maluch wyczuje nieszczerość i jego frustracja pogłębi się.
• rodzice są przykładem poprawnej wymowy. Dziecko uczy się przez naśladownictwo, jeśli więc będziecie używać poprawnej polszczyzny, są duże szanse, że dziecko będzie was naśladować.
• nie stosuj kar za zacinanie się. Karanie spowoduje narastanie lęku przed mówieniem oraz zamykanie się w sobie.
• nigdy nie zwracaj dziecku publicznie uwagi za to, że się jąka. Dziecko poczuje się upokorzone i poniżone. Będzie miało niskie poczucie własnej wartości, a przez to nie polepszy mu się mowa.

JAK POSTĘPOWAĆ, ABY ROZWÓJ MOWY PRZEBIEGAŁ PRAWIDŁOWO

Najważniejsze zalecenia dotyczące wczesnej profilaktyki:

-   Wypowiedzi osób najbliższych powinny być poprawne. Do dziecka należy mówić powoli, wyraźnie.

-   W okresie kształtowania się mowy dziecko nie powinno kontaktować się z osobami, które mają wady wymowy, ponieważ wadliwa wymowa otoczenia wywołuje i utrwala wadliwą mowę dziecka.

-   Dziecko powinno reagować na aktywność uczuciową i słowną otoczenia. W przypadku , gdy brak takiej reakcji, można podejrzewać niedosłuch.

-   Nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, lecz słuchać uważnie wypowiedzi, zadawać dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.

-   Nie wolno poprawiać wymowy dziecka, żądać by kilkakrotnie powtarzało dane słowo, zawstydzać, karać za wadliwą wymowę. Hamuje to chęć do mówienia.

-   Wskazane jest częste opowiadanie dziecku bajek, czytanie oglądanie wspólne filmów i rozmawianie na ich temat.

-   Nie należy zaniedbywać chorób uszu, gdyż nie leczone mogą powodować niedosłuch, a następnie dyslalię .

-   Jeśli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia ), konieczne jest zapewnienie opieki lekarza specjalisty gdyż wady te są przyczyna zaburzeń mowy.

-   Dziecka leworęcznego nie należy zmuszać do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Prowadzi to często do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania.

-  Nie należy wymagać zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do artykulacji zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać, wymawiać nieprawidłowo. Tworzymy u dziecka w ten sposób błędne nawyki artykulacyjne, trudne do zlikwidowania. 

(E. Spałek, C. Piechowicz  „Jak pomóc dziecku z  wadą wymowy”)