JAK ROZWIJAĆ SŁUCH FONEMOWY

Słuch fonemowy to jedna z kluczowych umiejętności umożliwiających naukę czytania i pisania. Należy ją w dzieciach rozwijać, by ułatwić im trudną drogę od litery, poprzez sylaby, do wyrazów i słów. 

Warto rozwijać w dziecku słuch fonemowy!

Dzieci uczęszczające do przedszkoli uczestniczą w wielu zadaniach, zabawach, które mają na celu rozwój właśnie tej umiejętności. Oto kilka prostych zadań, które rodzice mogą wykonać ze swoim przedszkolakiem w domu.

Ile słów ma zdanie - ma to wpływ na słuch fonemowy?

Może wydawać Ci się to dziwne, ale dzieci nie zawsze mają świadomość ilości wypowiadanych słów. Mówią całymi zdaniami, ale nie zawsze są w stanie wyodrębnić poszczególne wyrazy. Dlatego zacznij zabawę od prostego zdania, np.: „Kot pije mleko.” Dziecko niech klaśnie lub podskoczy przy każdym wyrazie lub ułoży tyle klocków ile słów usłyszało.

Potem możecie wspólnie rozwijać zdanie: A teraz dodamy do tego zdania słowo „smaczne” – powiedz do dziecka, i zapytaj: Czy może być takie zdanie: „Smaczne kot pije mleko”? To ćwiczenie uczy też wyczucia językowego.

Rymy - także rozwijają słuch fonemowy!

Nieoceniona jest wartość wierszyków dla dzieci szczególnie tych, które się rymują. Kiedy Twój przedszkolak pomaga Ci w kuchni, możecie pobawić się tak – znajdź rym do ... i pokaż dziecku pietruszkę. Przykładowe rymy: pietruszka – gruszka, ogórek – mundurek, marchewka – rzodkiewka, sałata – łata, itp.

Sylaby - pomocne przy rozwoju słuchu fonemowego

Do worka włóżcie dużo zabawek – losuj je z dzieckiem na zmianę. Kiedy wylosujesz zabawkę – nie wyjmuj jej od razu z worka, tylko powiedz jej nazwę dzieląc ją na sylaby, np. klo – cek, zadaniem dziecka jest odgadnąć jaką zabawkę wylosowałeś. Wbrew pozorom nie dla wszystkich dzieci jest to łatwe. Kiedy dziecko wylosuje zabawkę – powinno zrobić to co Ty.

Kraina liter - jak pomóc rozwijać dziecku słuch fonemowy

Wybierz jedną literę lub sylabę i staraj się powiedzieć jak najwięcej wyrazów zaczynających się na nią. Za każdym razem, gdy dziecko usłyszy wskazaną literę/sylabę powinno klasnąć, podskoczyć lub wykonać inny umówiony gest.

SŁUCH FONEMATYCZNY (fonemowy)

ZABURZENIE SŁUCHU FONEMATYCZNEGO

Słuch fonematyczny jest to zdolność rozróżniania fonemów, czyli dźwięków mowy ludzkiej.

Dziecko z zaburzonym słuchem fonematycznym dobrze słyszy słowa, lecz nie potrafi różnicować pojedynczych dźwięków lub złożyć ich w całość.

W wypadku zaburzeń słuchu fonemowego dziecko natrafia już na problemy w komunikowaniu się ze względu na błędną percepcję i produkcję poszczególnych słów, ale także zaczyna odnosić niepowodzenia związane z nauką czytania i pisania.

  Zaburzenia słuchu fonematycznego utrudniają rozumienie mowy i są przyczyną:

 

-  wadliwej realizacji głosek (opuszcza, przestawia lub dodaje różne głoski, sylaby), powodującej trudności w czytaniu (uporczywe literowanie) i pisaniu ze słuchu dłuższych wyrazów, zniekształcanie wyrazów w dyktandzie – nieprawidłowo wykształcony słuch fonematyczny jest jedną z przyczyn dysleksji;

-  trudności w rozumieniu złożonych instrukcji i poleceń słownych;

-  trudności w zapamiętywaniu, powtarzaniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań;

-  trudności w tworzeniu zdań i opowiadań, ubogiego zasobu słów, występowania agramatyzmów, prymitywnych, prostych zdań w opowiadaniu;

-  trudności w pisowni wyrazów ze zmiękczeniami, kłopoty z różnicowaniem j - i, opuszczanie wyrazów, końcówek wyrazów, zamiana głosek dźwięcznych na bezdźwięczne, syczących głosek na szumiące;

-  trudności w zapamiętywaniu ciągów słownych, np. dni tygodnia, nazw miesięcy oraz treści wierszy i piosenek, a także trudności w nauce tabliczki mnożenia;

-  trudności w zapamiętaniu, powtórzeniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań;

opóźnionego rozwoju mowy i wad wymowy. Dziecko dobrze słyszy słowa, lecz w ciągu mownym nie potrafi rozróżnić pojedynczych dźwięków, lub złożyć je w całość dźwiękową.

-  trudności w różnicowaniu dźwięków mowy (głównie tych o podobnym brzmieniu) i określeniu ich położenia w wyrazie (na początku, na końcu, w środku);

-  trudności z rozróżnianiem tzw. paronimów, czyli słów różniących się jedną głoską ;

   problemów z dokonywaniem analizy sylabowej i głoskowej wyrazów;

-  trudności w syntetyzowaniu (scalaniu) sylab i głosek w wyrazie;

    problemów w pisaniu, zwłaszcza z dwuznakami, spółgłoskami miękkimi, dźwięcznymi   i bezdźwięcznymi;

-   trudności w nauce języka obcego